Gestalttherapie is een ervaringsgerichte en dynamische vorm van psychotherapie waarbij de mens als geheel centraal staat.
De gestalt gaat er van uit dat ieder mens goed is zoals die is.
Problemen doen zich slechts voor als creatieve aanpassingen, die hun houdbaarheid hebben bereikt.
Groei en heling kunnen alleen plaatsvinden door te werken met het ‘nu’.
Door je bewust te worden van wat er zich bij jou afspeelt in het nu kun je los komen van oude patronen en heb je de mogelijkheid op elk moment te kiezen wat jij wilt.
De klemtoon op het hier en nu en de gerichtheid op de ervaring zie je ook terug in de bewustzijnstraining van Mindfulness.
‘Gestalt’ is van oorsprong een Duits woord wat een beeld of patroon omschrijft.
Als er in de psychologie gesproken wordt over ‘dat iets gestalte krijgt’ dan wordt daarmee bedoeld dat de beleving of waarneming van een situatie of een (gedrags)patroon vorm begint te krijgen. Je zou kunnen zeggen dat het gaat om beeldvorming vanuit de beleving en de ervaring.
Belangrijk daarbij is dat je een beeld of patroon kunt zien als een geheel dat bestaat uit verschillen delen. Beide zijn belangrijk. Om het geheel te begrijpen moet je ook de delen kunnen zien en begrijpen. De gestaltpsychologie gaat er van uit dat de delen het geheel beïnvloeden en je ze niet los van elkaar kunt zien.
De gestaltpsychologie gaat er vanuit dat we onszelf niet kunnen leren kennen als we blijven kijken naar de losse elementen. Alles staat met elkaar in verbinding.
In het dagelijks leven zijn er altijd zaken die zich op de voorgrond stellen, dingen in je die zich direct aan je kenbaar maken. Een simpel voorbeeld is: je hebt honger. Andere behoeften verdwijnen dan naar de achtergrond waardoor je daar niet meer bewust van bent.
Zo werkt het ook met andere behoeften. Er zijn in je leven soms goede redenen waarom je bepaalde behoeften naar de achtergrond hebt verdrongen. Je bent je die behoeften niet meer gewaar, zoals je in de afbeelding hierboven waarschijnlijk niet alle dieren in de boom zag. Ze beïnvloeden echter wel je beeld van de situatie en je gedrag, vaak onbewust. Een belangrijk onderdeel van de psychologie van de gestalt is je bewust worden van al je behoeften, dus ook die naar de achtergrond zijn verdwenen. Kennen je die behoeften, dan heb je meer keuzevrijheid.
“ Veronderstel dat ik een vriend wil opzoeken met wie ik een heftige ruzie had en bang ben dat hij mij gaat afwijzen.
Ik kan mezelf dan op een derde punt plaatsen vanwaar ik enerzijds de mogelijkheid zie van het contact dat ik wil herstellen en anderzijds van de afwijzing die mij doet thuisblijven.
Door de twee kanten te exploreren, vermijd ik een eenzijdige kijk en verwerf ik een veel dieper inzicht in de situatie. Wanneer echter één van de vijandige machten mij in de greep houdt, verlies ik in elk geval mijn evenwicht.
Alleen als ik in het niets van het nulcentrum blijf, ben ik in evenwicht en in proportie. ”
– Fritz Perls, 1975 –
